تفاوت شرکت های سهامی با مسئولیت محدود
در این گفتار تلاش شده تفاوت شرکتهای سهامی با مسئولیت محدود ذکرشود.
ثبت و نگهداری کسب و کار یا شراکت مالی و اقتصادی بین چند نفر دارای شرایط و پیچیدگیهایی فراوانیست که در قانو ن تجارت بخش مفصلی در این خصوص را به خود اختصاص داده ، اما همه کسب و کارها و شراکت ها نیازمند این حجم از دقت و پیچیدگی نیست و میتوان با شرایط سهل تری کسب و کار را به ثبت رسانید ، ترکیب و شکل شرکتهای با مسئولیت محدود از ابداعات و ابتکارات قانونگذاران آلمانی بوده است که این نوع شرکت را پس از آنکه در دو منطقه آلزاس و لورن فرانسه و ایتالیا پا گرفته بود در سال ۱۸۹۲ میلادی به رسمیت شناخت.از همین مناطق بود که این شرکت در فرانسه جای خود را باز کرد و وارد قوانین تجاری شد . به هر حال شرکت با مسئولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند نفر که دارای قرابت خانوادگی و دوستی هستند تشکیل شده و برای همین از آن انظباط و پیچیدگیهای شرکت سهامی برخوردار نیست .
بنابراین در شرکت با مسئولیت محدود، شرکا تاجر نبوده و مستقیماً مسئولیتی در امور شرکت ندارند و مانند شرکت سهامی، مسئولیت آنها محدود به سرمایه‌ای است که در شرکت گذاشته‌اند، اما آورده آنان که سهم‌الشرکه نامیده میشود، به سهام تقسیم نمی‌شود و آزادانه قابل معامله نیست و لازمست سایر شرکاء از این انتقال سهم الشرکه اطلاع و رضایت داشته باشند.
در اسم شرکت باید عبارت “با مسئولیت محدود” قید شود همچنین اسم شرکت نباید متضمن اسم هیچ یک از شرکا باشد؛ در غیر این صورت، شریکی که اسم او در اسم شرکت قید شده باشد، در مقابل اشخاص ثالث حکم شریک ضامن و مسئولیت پرداخت همه دیون را خواهد داشت .
به توضیحات زیر توجه کنید؛
-در شرکت با مسئولیت محدود، سرمایه به سهم‌الشرکه تقسیم شده، نه به سهام؛ همچنین در این شرکت، ورقه‌ای به نام سهم‌الشرکه صادر نمی‌شود و به همین دلیل قابلیت نقل و انتقال سریع و آسان را ندارد ، (نظر خوانندگان را به مباحث تامین مالی جلب مینمایم)
-تمامی قوانین، انتقال آزادانه سهم‌الشرکه را منع کرده و آن را به تصویب اکثریت شرکا، منوط می‌کنند اما محدودیت مسئولیت شرکا به سهم‌الشرکه باعث شده است که برخی برای فرار از مسئولیت و جدا کردن امور شرکت از امور شخصی خود، به تشکیل چنین شرکت‌هایی مبادرت کنند تا در صورتی که عملیات شرکت زیان‌آور باشد، متحمل زیان‌های وارده نشوند.
-به این ترتیب برای کارهای کوچک که سرمایه زیادی نیاز ندارد و شرکا مایل نیستند اشخاصی از خارج وارد شرکت شوند، به جای شرکت سهامی، شرکا به تشکیل شرکت با مسئولیت محدود اقدام می‌کنند.
-مسئولیت شرکا در مقابل دیون و قروض شرکت در حدود سهم الشرکه‌ای است که هر شریک سرمایه‌گذاری کرده است. و به عبارتی در صورت زیان آنچه از بین میرود فقط میزان سرمایه ثبتی میباشد. (این مهم اعتبار شرکت را نزد اعتبار دهندگان زیر سوال میبرد)
-شرکت با مسئولیت محدود حداقل بین دو نفر تشکیل میشود. در صورتیکه در شرکتهای سهامی حداقل سه نفر هستند که برای رای گیری در مجامع تعداد افراد فرد باشد(۲+۱)
-شرکت دارای اسم مخصوصی است که باید متضمن عبارت «با مسئولیت محدود» باشد؛ در غیر این صورت، در مقابل اشخاص ثالث، شرکت تضامنی محسوب میشود و تابع مقررات این نوع شرکت خواهد بود.
در مورد مدت شرکت، در قانون تجارت ایران ذکری به عمل نیامده و معمولاً شرکا در هنگام تشکیل شرکت، مدت آن را نامحدود قید می‌کنند.
-در شرکت سهامی خاص، حداقل ۳۵ درصد سرمایه باید نقدا در یکی از شعب بانک‌ها تودیع و گواهی مربوطه ارائه و ۶۵ درصد در تعهد سهامداران باشد. در شرکت با مسئولیت محدود باید کل سرمایه تحویل مدیرعامل شرکت شده و مدیر عامل اقراربه دریافت کند و ارائه گواهی بانکی دال بر انجام این امر ضرورت ندارد.
-انتخاب بازرس اصلی و علی‌البدل در شرکت سهامی خاص اجباری اما در شرکت با مسئولیت محدود اختیاری است. و این از موارد ضعف در اعتبار شرکت با مسئولیت محدود تلقی میشود ، چرا که این نوع شرکت خانوادگی و دوستانه تلقی شده است.
-مدت مدیریت در شرکت سهامی خاص حداکثر دو سال بوده که قابل تمدید است. در حالی که در شرکت با مسئولیت محدود، مدیران شرکت برای مدت نامحدود انتخاب می‌شوند و نیز مخیر خواهند بود که مدتی برای مدیران در اساسنامه شرکت مقرر کنند.
-مدیران در شرکت سهامی خاص الزاما باید سهامدار بوده یا تعداد سهام وثیقه مقرر در اساسنامه را تهیه و به صندوق شرکت بسپارند. مدیران در شرکت با مسئولیت محدود به صورت موظف یا غیرموظف که از بین شرکا یا از خارج انتخاب می‌شوند، انجام وظیفه خواهند کرد.
-تقسیم سود در شرکت سهامی خاص به نسبت تعداد سهام و در شرکت با مسئولیت محدود به نسبت سرمایه شرکا انجام خواهد شد و در شرکت با مسئولیت محدود می‌توانند در اساسنامه ترتیب دیگری برای تقسیم سود مقرر کنند.
-ارزیابی سهم‌الشرکه غیرنقدی در شرکت با مسئولیت محدود توسط شرکا صورت می‌گیرد و شرکا در این خصوص دارای مسئولیت هستند. ارزیابی آورده غیر نقدی در شرکت سهامی خاص با کار‌شناسان رسمی دادگستری خواهد بود.
-محدودیت مسئولیت شرکا در این نوع شرکت، حتی از محدودیت مسئولیت شرکا در شرکت سهامی مطلق‌تر است. در حالی که در مورد مدیر شرکت سهامی ـ اعم از خاص یا عام ـ چنین نیست و ماده ۱۴۳ لایحه قانونی سال ۱۳۴۷ مقرر کرده است که در صورت ورشکستگی شرکتی به سبب اعمال مدیران یا در صورتی که پس از انحلال معلوم شود که دارایی شرکت برای تأدیه دیون آن کافی نیست و این امر ناشی از تخلف مدیر بوده است، دادگاه می‌تواند تمام یا قسمتی از بدهی پرداخت‌نشده شرکت به اشخاص ثالث را بر عهده مدیران قرار دهد.
-البته در مورد شرکت با مسئولیت محدود نیز ممکن است مسئولیت مدیران مطرح شود اما چون قانون تجارت قاعده خاصی برای طرح چنین مسئولیتی پیش‌بینی نکرده است، اشخاص ذی‌نفع در هر مورد باید مطابق قواعد مدنی و به ویژه رژیم مسئولیت مدنی، علیه مدیر اقدام کنند که این موضوع مستلزم اثبات خطای مدیر و وجود رابطه علیت میان این خطا و زیان وارده به ذی‌نفع است.
– قانونگذار حداقل و حداکثری برای سرمایه شرکت مقرر نکرده است. این نقیصه موجب تضعیف حقوق طلبکاران این نوع شرکت نسبت به شرکتهای سهامی است. چرا که در شرکتهای سهامی، قانون، بسته به مورد، حداقل سرمایه را پیش‌بینی کرده است.
-در شرکت با مسئولیت محدود نیاز به تعیین روزنامه کثیر الانتشار نیست در حالیکه برای شرکتهای سهامی این امر الزامیست
-حداقل سرمایه در شرکت سهامی عام، پنج میلیون ریال و در شرکت سهامی خاص، یک میلیون ریال به اضافه تکالیف حداقل ۳۵ درصد سرمایه نقدی است اما در شرکت با مسئولیت محدود بدون ارائه مدارک تودیع سرمایه، صرفا اقرار موسسین به میزان سرمایه و پرداخت به صندوق شرکت یا هیات مدیره کفایت می‌کند. در واقع قانونگذار حداقل و حداکثری برای سرمایه شرکت مقرر نکرده است و این نقیصه موجب تضعیف حقوق طلبکاران این نوع شرکت میشود چرا که عمده تضمین طلب طلبکار، سرمایه شرکت است. بنابراین لازم است که حداقل سرمایه مشخص و به میزانی باشد که تا حدودی پاسخگوی طلب طلبکاران باشد.
-اگر چه تمام سهم‌الشرکه شرکت، باید در شرکت با مسئولیت محدود در بدو تاسیس پذیره‌نویسی و پرداخت شود اما این پرداخت ممکن است صوری باشد.
